Merelbeke stationsbuurt
 

Schuilstructuren voor passieve luchtbescherming op de terreinen van het station van Merelbeke.

Andere militair getinte structuren regio Oost-Vlaanderen

beperkte lijst hieronder

Citadelpark Gent

Buskruitfabriek Cooppal Wetteren

Vliegvelden WO I Regio Gent

WO I Munitiepark Kwatrecht

De Dodendraad

De Hollandstellung - Duitse WO I bunkerlinie

Reichsschüle Flandern - SS-School Kwatrecht

Duitse Atlantic Wall Radarpost - Goldammer

WOI en II Munitiedepot De Ghellinck Zwijnaarde

Duitse gangen onder centrum Gent WOII

Publieke WOII Schuilplaatsen Groot Gent

Enkele structuren buiten bovenstaande regio

Het Fort van Eben Emael

KW-linie

Oorlogsverhalen regio Gent

WO I - Kwatrecht - Melle

18 daagse veldtocht gekoppeld aan TPG

Neergestorte B17 te Kwatrecht 19-09-1944

De bevrijding WO II van de regio rond TPG

Details van de legers:

Gesneuveldenlijsten:

Contact en onbeantwoorde vragen

Media-aandacht

Copyright

Links

Vestingsbouw directe omgeving Gent.

Overzicht van de nog aanwezige (en ondertussen vooral gesloopte) schuilstructuren:

Algemene info bij het station van Merelbeke tijdens WOII

De ooit aanwezige (ondertussen gekende) structuren:

  • Grote buisvormige schuilstructuur (type Duffeleer) voor spoorwegpersoneel in buurt van wisselbedieningsgebouwtjes.

In de buurt van de wisselbedieningsgebouwtjes stonden ook op het spoorwegterrein nog een klein oud vakwerkgebouwtje en een groter moderner spoorweggebouw. Beide structuren werden ondertussen in 2012 gesloopt.

Het oud vakwerkgebouwtje was 1 van de 2 gebouwtjes op de site aanwezig voor het Factagepersoneel. Dit was het personeel dat instond voor de werking van het vormingsgedeelte. Er waren zo 2 gebouwtjes aanwezige op de site. Eentje in de richting van Gent (Vorming Noord) en nog een in de richting Melle. Deze schuilstructuur hoorde dan ook bij de Vorming Noord.

De vrij grote buisvormige schuilstructuur van het type Duffeleer die zeer kort bij het oude vakwerkgebouwtje stond, wist voorlopig nog aan de sloopwerken te ontsnappen maar geraakte wel al sterk beschadigd door de sloopwerken. Ook deze structuur zal allicht ondertussen gesloopt zijn tenzij hij nog heeft weten te overleven in een zone tussen verschillende nog bestaande spoorlijnen binnen de opkuisactie die heden lopende is op de Merelbeekse spoorwegterreinen.

Ook over deze structuur is er is zeer weinig info terug te vinden. Gezien enkel van de administratieve bunker aan het station is geweten dat hij werd gebouwd rond 1943, laat dit wel vermoeden dat ook deze structuren uit dezelfde periode zullen afstammen. Voor de historische redenen van de bouw van dergelijke structuren op grondgebied Merelbeke station, verwijs ik jullie dan ook terug naar de algemene beschrijving van deze structuren rond Merelbeke station.

Op Google Earth zie je duidelijk de lokatie van de structuur. Er is op de foto zelfs nog sprake van 2 gebouwen links van de besproken structuur die heden reeds werden gesloopt. Deze foto is pas van Google Earth gehaald in april 2013 maar toont dus nog wel degelijk de structuren die ondertussen allen zijn verdwenen.

Hieronder alvast een plannetje van een gelijkaardige structuur zoals heden nog terug te vinden te Maldegem. De getekende toegang zal niet noodzakelijk kloppen met wat hier staat en stond maar de hoofdstructuur zal in elk geval identiek zijn geweest.

Deze 2 schetsen zijn gemaakt op basis van een gelijkaardige structuur die nog kan teruggevonden worden te Maldegem nabij het Stoommuseum. Deze structuur werd vrij gedetailleerd opgemeten en in plan gezet. De hoofdstructuur die hier te vinden is, zal vrij identiek zijn. De toegangscomplexen tot de hoofdstructuur durven individueel wel afwijkend gebouwd te zijn. (Schetsen: Kurt Waelbroeck),
Op streetview zijn de gesloopte gebouwen ook nog te zien. Hier zie je de gebouwen nog vanaf de Nonnenwegel (achter de spoorwegwagons).

Ook vanaf de Vijverwegel zie je de respectievelijke gebouwen nog liggen, centraal achteraan. Vooraan trouwens ook nog één van de wisselbedieningsgebouwtjes (Melle 3) die in deze reportage ook nog ter sprake komen. Helaas ondertussen ook allen gesloopt.
Het factagegebouwtje bij Melle 3 in nog iets betere tijden. (Foto: Collectie Julien Fabel)
Hierboven uit 2008 een zicht op de twee verdwenen gebouwen en de schuilstructuur. De schuilstructuur zit deels verborgen onder een berm grond. Daarachter zie het het Factagegebouwtje met zijn vakwerkstructuur waar deze buisstructuur origineel bijgebouwd was. Het modernere gebouw achter het vakwerkgebouw was ook in 2008 aan de binnenkant reeds een ruïne en niet meer in gebruik.
Hierboven een beeld op de situatie in 2008 en deze in 2013. Alleen de masten verraden nog dat we over dezelfde site bezig zijn. Ook de heuvel van de nog belabberde schuilstructuur is nog herkenbaar.
Ondanks dat de vakwerkstructuurtjes vervallen waren, straalden ze wel een specifieke sfeer uit die ik persoonlijk nogal koppel aan spoorweginfrastructuur. Heden kijken we op een grote kale plek met overal de sporen van sloopwerken en achtergebleven restanten in de vorm van puin, kabels en achtergebleven ijzer.
Ik moet eerlijk gezegd zeggen dat ik verbaasd was de schuilstructuur in 2013 nog terug te vinden. Met de sloop van de bijhorende gebouwen dacht ik dat ook deze wel zou gesloopt zijn geweest, wat toen nog niet het geval was. Van de kant van de Vijverwegel was de buisstructuur nog nauwelijks te herkennen omdat hij van die kant gekeken volledig het uitzicht had van een hoop spoorwegballast. Van de kant van de Nonnenwegel was de buisstructuur nog wel degelijk te zien.
De hoofdingang zat naar de verdwenen spoorweggebouwtjes toe, kant Nonnenwegel. Deze toegang zat in 2008 reeds versperd met grotere stukken puin. Rechts een beperkte blik naar binnen tussen het puin.
Deze schuilplaats was blijkbaar toen al beschadigd en aan de kant van de nooduitgang waar hij reeds een kopmuur kwijt was. De nooduitgang is vrij eenvoudig aan de bovenkant te zien. Deze structuur was echter ook afwijkend vergeleken met andere gelijkaardige buisstructuren .Op de foto's hieronder (uit 2008) zie je namelijk dat juist achter de nooduitgang nog een tweede chicane in de buisstructuur zit. Bij de andere structuren zit die nooduitgang gewoon achteraan in de buisstructuur centraal in het plafond maar is die 2e chicane er niet. Je ziet dat de schuilstructuur van deze zijde blijkbaar ook toen al zijn kopse wand kwijt was, wat zeker in 2008 nog niet het geval was gezien je die wand nog duidelijk ziet op onderstaande foto's.

Links heeft u een blik in de openliggende nooduitgang. Het gat dat u ziet links boven de foto is de toegang in de eigenlijke schuilstructuur. Onderaan rechts (niet zichtbaar op de foto) zit een gelijkaardige opening die een bijkomende hoofdingang moet geweest zijn. Dit is de spleet die men wel vooraan de structuur heden nog kan zien. Deze chicanevormen moesten verhinderen dat rondvliegend puin, al wist het binnen te dringen door de hoofdingang, tot in de hoofdstructuur zou kunnen binnenvliegen.

Dit zijn structuren die moesten beschermen tegen rondvliegend puin en scherven. Dit is wat men noemt een scherfvrije ruimte. Tegen een rechtstreekse voltreffer, zou deze structuur voor de inzittenden weinig hulp hebben geboden.

De stalen staven die in de langsrichting te zien zijn, dienden om te vermijden dat de koppen van de structuur zouden kunnen wegslaan. Deze stalen trekkers versterkten de ganse structuur in de lengterichting.

Twee zichten op de binnenkant van de structuur. Bovenaan is een blik op de toegang die heden volledig versperd is door puin (in de richting van de twee verdwenen gebouwen). Onderaan is een gelijkaardige blik naar de nooduitgang toe vanwaar de structuur in 2008 werd betreden.

Ook bij deze structuur geldt het dat alle bijkomende info zeker welkom blijft. De kans dat hij heden nog bestaat is zo goed als onbestaande.

Gebruikte bronnen:

  • Info verkregen via Julien Fabel die tijdens de oorlog en de jaren nadien altijd heeft gewerkt aan het station van Merelbeke.